Między 12 maja a 12 czerwca zostało przeprowadzone badanie „Zdalne nauczanie a adaptacja do warunków społecznych podczas epidemii koronawirusa”. Zapytano uczniów, nauczycieli i rodziców o doświadczenia związane z nauką online. Na pytania odpowiedziało 1284 uczniów, 979 rodziców i 671 nauczycieli.
Socjolodzy i psychologowie z kilku ośrodków badawczych w Polsce przeprowadzili badanie „Zdalne nauczanie a adaptacja do warunków społecznych podczas epidemii koronawirusa”. Badanie przeprowadzone było między 12 maja a 12 czerwca w 34 szkołach podstawowych i ponadpodstawowych w całym kraju. Na pytania odpowiedziało 1284 uczniów, 979 rodziców i 671 nauczycieli.
Wydaje się, że nie zdaliśmy tego przypadkowego egzaminu. Ze wszystkich grup respondentów chyba najlepiej zdali ten test uczniowie. Po raz pierwszy nauczyciele byli zmuszeni wejść w ich świat cyfrowy. Tej często „odwróconej edukacji” towarzyszyła z jednej strony naturalna ciekawość, z drugiej zaś niepewność. Z raportu wynika również, że na skutek nauczania zdalnego ucierpiały przede wszystkim relacje i stan psychiczny badanych – komentuje dr Maciej Dębski, socjolog z Uniwersytetu Gdańskiego, prezes Fundacji Mam Zasięg.
NAJWAŻNIEJSZE WYNIKI
Obszar dobrostanu:
Uczniowie, rodzice oraz nauczyciele twierdzą, że ich aktualne samopoczucie psychiczne oraz fizyczne jest gorsze w porównaniu do czasu sprzed pandemii.
Około 20 proc. badanych uczniów twierdzi, że ich zdrowie psychiczne i fizyczne poprawiło się w porównaniu do czasu sprzed pandemii.
Czas spędzony przed ekranem i w Internecie w okresie zdalnego nauczania zasadniczo wzrósł w grupie badanych uczniów i nauczycieli. Dotyczy to również weekendów.
Wśród uczniów, rodziców oraz nauczycieli widoczne są wyraźne symptomy nadużywania mediów cyfrowych: przemęczenie, przeładowanie informacjami, niechęć do korzystania z komputera i Internetu oraz rozdrażnienie z powodu ciągłego używania technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Obszar technologii i kompetencji cyfrowych:
Prawie 60 proc. rodziców ocenia co najmniej dobrze przygotowanie nauczycieli i szkół do prowadzenia zdalnej edukacji.
45 proc. nauczycieli czuje się przygotowanych w stopniu małym i umiarkowanym do prowadzenia zajęć w sposób zdalny.
Nauczyciele najczęściej pracują metodami podającymi (wyświetlanie filmu, prezentacji, publikowanie treści), zdecydowanie rzadziej korzystają z metod aktywizujących (quizy, dzielenie na grupy i wspólna praca online).
POŁOWA BADANYCH UCZNIÓW OCENIA LEKCJE PROWADZONE ZDALNIE JAKO MNIEJ ATRAKCYJNE NIŻ PRZED PANDEMIĄ.
Obszar relacji:
Ponad połowa uczniów uważa, że ich relacje rówieśnicze w klasie przed pandemią były lepsze.
Co piąty uczeń ma poczucie, że relacje z wychowawcą/wychowawczynią były lepsze przed pandemią.
Nauczyciele często wskazują w pytaniach otwartych, że tęsknią za bezpośrednimi relacjami offline z uczniami.
EDUKACJA ZDALNA NEGATYWNIE PRZEKŁADA SIĘ NA RELACJE OSOBISTE/DOMOWE WIELU NAUCZYCIELI.
Zdalne kształcenie uwypukliło wady polskiej edukacji: nacisk na przekazywanie wiedzy i jej sprawdzanie, a nie na rozwój kompetencji – mówi dr hab. Grzegorz Ptaszek, psycholog z Wydziału Humanistycznego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. – Mamy wiele ciekawych narzędzi, które to umożliwiają: możemy wspólne wykonywać projekty albo w tym samym czasie wyszukiwać materiały i poddawać je wspólnej ocenie, tylko wymaga to innej metodyki pracy. Jeśli kształcenie na odległość ma być efektywne i dobrze oceniane przez uczniów, rodziców i samych nauczycieli, potrzebne jest długofalowe myślenie o edukacji i włączenie w nią narzędzi cyfrowych. Bez względu na to, czy nauka prowadzona jest stacjonarnie czy zdalnie, powinna być skoncentrowana na uczniu, rozwijać umiejętności, dawać mu wsparcie, przygotowywać do życia – dodaje dr. G. Ptaszek.
Na pytania zawarte w kwestionariuszu badawczym odpowiadali:
uczniowie klas 6-8 szkoły podstawowej oraz wszystkich klas szkół ponadpodstawowych (liceów, techników, liceów zawodowych) z wyjątkiem klas maturalnych;
rodzice/opiekunowie wyżej wymienionych uczniów, przy czym kwestionariusz badania był wypełniany tylko przez jednego rodzica/opiekuna z gospodarstwa domowego; w przypadku, kiedy do szkoły biorącej udział w badaniu uczęszczało więcej niż jedno dziecko/podopieczny, rodzic/opiekun odpowiadał na pytania w odniesieniu do najstarszego dziecka/podopiecznego;
nauczyciele wszystkich przedmiotów w badanych grupach uczniów (klas 6-8 szkoły podstawowej oraz wszystkich, oprócz maturalnych, klas szkół ponadpodstawowych).
Raport ze szczegółowymi wynikami badania „Zdalne nauczanie a adaptacja do warunków społecznych podczas epidemii koronawirusa” został zmieszczony w książce „Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?”, a także udostępniony bezpłatnie i przekazany podmiotom związanym z kształtowaniem oświaty w Polsce.
Książkę wraz z licznymi rekomendacjami związanymi z przygotowaniem nauczycieli, rodziców i uczniów do wdrażania rozwiązań edukacji cyfrowej oraz zdalnego nauczania można pobrać TUTAJ.
We wstępie do publikacji czytamy: „Książkę tę napisaliśmy przede wszystkim z myślą o społecznościach szkolnych: rodzicach i nauczycielach. Wierzymy, że lektura wyników badania może przynieść im korzyści poznawcze i terapeutyczne, jak choćby refleksję, że doświadczane przez nich uczucia i stany emocjonalne były także udziałem innych – uczniów, rodziców i nauczycieli. Rodzice i nauczyciele mogą znaleźć w tej publikacji wiele cennych porad dotyczących wspierania relacji oraz odpowiedzialnego korzystania z urządzeń ekranowych. Świadomość ich wpływu na codzienne funkcjonowanie uczniów może skłonić do wprowadzenia w rodzinie lub w klasie zasad higieny cyfrowej, tak bardzo istotnej dla dobrostanu jednostki we współczesnym świecie”.
Organizatorami projektu badawczego „Zdalne nauczanie a adaptacja do warunków społecznych w czasie epidemii koronawirusa” są: Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej, Fundacja Dbam o Mój Zasięg i Fundacja Orange. Badaniu patronuje Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego oraz Wydział Humanistyczny Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
W skład zespołu badawczego weszli: dr hab. Grzegorz Ptaszek, prof. AGH – prezes Polskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej i kierownik badania, dr hab. Jacek Pyżalski – prof. UAM, dr Maciej Dębski z Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego i prezes Fundacji Dbam o Mój Zasięg, dr Grzegorz Stunża z Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego i Magdalena Bigaj z Fundacji Dbam o Mój Zasięg.